Ik ben de opmerkingen en verbeteringen van mijn redacteur in het manuscript van 'Mevrouw Breek' aan het verwerken. Mijn uitgever en redacteur zijn het erover eens dat er meer 'lucht' moet in het hoofstuk over Auschwitz. Ik had het er een paar dagen geleden over op Twitter en het dak ging eraf. Kennelijk is het verschil tussen 'lucht' en 'luchtigheid' niet voor een ieder duidelijk.
Adempauze.
Lucht.
Het hoofstuk is intens en zo bedoelde ik het ook, het is de top van mijn spanningsboog. Schrijven gaat niet alleen om feiten, het gaat ook - en misschien wel vooral - om techniek. Ik geef louter feiten. Geen sfeerbeschrijvingen. Geen mooie woorden. Geen opsmuk. De feiten vertellen het verhaal. Het kostte moeite geen mooie zinnen en aankleding te gebruiken. Ik wilde dat de feiten het verhaal vertelden. Het is kil. Het is koud. Het is feitelijk.
En het is dus heftig. Pagina na pagina schrijf ik over mensen, familieleden van mijn hoofdpersoon, en de dag waarop ze aankwamen in Auschwitz en wanneer ze werden vermoord en hoe oud ze waren toen ze stierven. Als ik weet hoe, dan beschrijf ik dat ook. Met zoveel details als ik kon vinden.
Over de meeste van deze mensen is nog nooit geschreven, dus ik richt een monument voor ze op in mijn boek. Een grafsteen in letters, opdat ze niet vergeten worden. Het zijn alleen heel veel mensen. Teveel. Dus leest het opsommerig. En komt er gevoelsmatig geen einde aan, voor de lezer.
Ik leef al best lang met deze mensen. Als het boek uitkomt ken ik ze al twee jaar. En ik reduceer ze tot een hoofdstuk in een boek. De verscheurde moeders. De onwetende kinderen. De wanhopige vaders. Allemaal dood. Vergast. Door háár.
Ik heb opnieuw gelezen. Gewikt. Gewogen. Ik kan het gewoon niet mooier maken dan het is. Ik gun de lezer adempauze, maar ik weet niet hoe. Ik weet ook niet of ik dat wel wil. Het was gruwelijk. Ik wil dat mijn schrijfstijl dat reflecteert. Dat je het vóelt als je het leest, net als die saaie treinreis van George die bijna ondraaglijk saai is om te lezen. Ik wil dat de lezer voelt wat de mensen voelden waarover ze lezen. En zo doe ik dat.
Ik laat het hoofdstuk over Auschwitz dan ook zoals ik het schreef. Ik ga er nog wel iets aan toevoegen, maar of het lucht zal geven weet ik niet. Het zal er ongetwijfeld alleen maar harder van gaan stinken...
'Mevrouw Breek' verschijnt 15 oktober bij Just Publishers.
Het boek is te reserveren via de boekhandel, online boekgiganten en via www.kimheijdenrijk.nl.
10 feb 2023